Αγγλικός Τομέας Ελληνικός Τομέας Εταιρικό Προφίλ Η Φιλοσοφία μας Γνώμες Πελατών Επικοινωνία Email Εργασία Αρχική Σελίδα
Gift Registries Ταξιδιωτικοί Οδηγοί Πολιτισμός
Ταξίδια στο Εξωτερικό
Ελληνικά Νησιά
Προορισμοί
Πιο ΔημοφιλείςΌλη η Ελλάδα
Εύρεση Προορισμού
Εύρεση Ξενοδοχείου
Όνομα
Search
Αττική

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Πολύχρωμοι Θεοί

Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας παρουσιάστηκε η Προσωρινή Έκθεση «Πολύχρωμοι Θεοί». Ήταν μια έκθεση που, περιοδεύοντας στην Ευρώπη, ήλθε στην Αθήνα και ήταν ανοικτή στους επισκέπτες από τις 29 Ιανουαρίου μέχρι τις 25 Μαρτίου του 2007. Χάρη στο Άλμπουμ μας, όμως, οι επισκέπτες του δικτυακού μας τόπου θα μπορούν να την απολαμβάνουν μόνιμα! Τα 21 εκμαγεία που παρουσιάστηκαν στην Έκθεση (στις Αίθουσες 44 και 45 του Ισογείου) είναι από γνωστά αγάλματα, όπως ο κορμός θωρακοφόρου από την Ακρόπολη αρ. 599, η κεφαλή Εφήβου της Γλυπτοθήκης του Μονάχου, η Πεπλοφόρος αρ. 679 της Ακρόπολης, ο Λέων του Λουτρακίου κ.λπ., από επιτύμβιες στήλες, όπως του Αριστίωνος, της Παραμυθίου κ.λπ., από αετωματικά γλυπτά, όπως εναέτιες μορφές από το ναό της Αφαίας, η ανατολική ζωφόρος των Σιφνίων, τμήματα της «Σαρκοφάγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου» και δείγματα φυσικών χρωμάτων. (Κείμενα/Φωτογραφίες: Μιχάλης Τζιώτης)

Επιλέξτε σελίδα του Άλμπουμ:


Μπορείτε να μεγεθύνετε τις φωτογραφίες κάνοντας κλικ.

Επιζωγραφισμένα Εκμαγεία Αγαλμάτων

Όταν γύρω στο 1880 ανακαλύφθηκαν αρχαϊκά αγάλματα στην Ακρόπολη της Αθήνας, εκτός από τη σημασία του ευρήματος ένα ακόμη γεγονός προκάλεσε μεγάλη εντύπωση: οι μορφές ήταν επιζωγραφισμένες. Ίχνη του αρχικού πολύχρωμου διακόσμου ήταν ακόμη ορατά. Το μεγαλύτερο μέρος των νέων ευρημάτων αποτελούσαν μαρμάρινες μορφές κοριτσιών, οι επωνομαζόμενες «Κόρες», των οποίων τα ενδύματα στόλιζαν πολύχρωμα διακοσμητικά στοιχεία.

Τα εκμαγεία που κατασκευάζονταν τον 18ο και τον 19ο αι. δεν ήταν επιζωγραφισμένα. Μετά την εύρεση, όμως, των αγαλμάτων στην Ακρόπολη έγιναν απόπειρες να αποδοθούν τα γύψινα ομοιώματα όπως τα αυθεντικά έργα. Ετσι προέκυψαν επιζωγραφισμένα εκμαγεία. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται τα δύο εκμαγεία της Κόρης Ακρ. 674 που εκτίθενται εδώ.

Από τους πρώτους που εντυπωσιάστηκαν από την πολυχρωμία των αρχαίων γλυπτών και αποπειράθηκαν να την αποτυπώσουν είτε σε σχέδια και υδατογραφίες είτε σε γύψινα εκμαγεία ήταν ο Ελβετός Louis Emile Gilléron (1851-1924) και ο γιος του, οι οποίοι δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι.


Το λιοντάρι του Λουτρακίου

Το λιοντάρι του Λουτρακίου


Το λιοντάρι είχε πιθανότατα τοποθετηθεί ως φύλακας ενός τάφου γύρω στα 550 π.Χ. Το πρωτότυπο βρίσκεται σήμερα στην Κοπεγχάγη (Carlsberg Glyptotek), μαζί με ένα δεύτερο παρόμοιο επιτύμβιο λιοντάρι. Το γλυπτό ήταν στην αρχαιότητα τοποθετημένο τόσο ψηλά ώστε να μπορεί να βλέπει κανείς το εσωτερικό του στόματός του.
Το πολύ ευδιάκριτο ανάγλυφο που έχει σχηματιστεί από τη διάβρωση των χρωμάτων στο πρόσωπο του και λίγα υπολείμματα χρωστικών ουσιών μας δίνουν στοιχεία για τον αρχικό χρωματικό διάκοσμο: τα χείλη και η γλώσσα είναι ακόμη και σήμερα κόκκινα. Στο τρίχωμα διατηρούνται ίχνη κιτρινοκάστανης ώχρας και στη χαίτη λίγο μπλε. Οι πόροι των μουστακιών και οι ρυτιδώσεις του δέρματος στο ρύγχος ήταν προφανώς αποδοσμένες με κόκκινο χρώμα και διατηρούνται σαν σκιές.

Η απόδοση της χαίτης των λιονταριών σε μπλε χρώμα δεν ήταν σπάνια στην πρώιμη ελληνική γλυπτική: Η υδρορρόη από οικοδόμημα στην Ακρόπολη των Αθηνών το αποδεικνύει (Κάτω φωτογραφία)
Το λιοντάρι του Λουτρακίου

Το λιοντάρι του Λουτρακίου


Εξέταση του πωτότυπου, αξιολόγηση και σχεδιασμός: Vinzenz Brinkmann
Κατασκευή και συμπλήρωση του εκμαγείου: Εργαστήρια της NY Karlsberg Glyptotek, Κοπεγχάγη
Ζωγραφική Απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Φυσικά ψήγματα που εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Μπλε: Αζουρίτης
Κόκκινο: Φυσικό Κιννάβαρι
Πράσινο: Μαλαχίτης
Κίτρινο: Ώχρα
Εκμαγείο: Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Κοπεγχάγη, NY Karlsberg Glyptotek
Akr 69. Λεοντοκεφαλή-υδρορροή

Akr 69. Λεοντοκεφαλή-υδρορροή


Μαρμάρινη λεοντοκεφαλή-υδρορροή, από την σίμη του Αρχαίου Ναού της Αθηνάς, στα νότια του Ερεχθείου. Η λεοντοκεφαλή, αξιοπρόσεκτη για την απόδοση της άγριας έκφρασης του ζώου, ζωντανεύει από χρώματα στη χαίτη, στο ρύγχος και στα μάτια, και πλαισιώνεται με ζωγραφιστό ανθέμιο. Από το ίδιο σύνολο σώζονται τμήματα μιας δεύτερης λεοντοκεφαλής και δύο κριοκεφαλών που κοσμούσαν τις τέσσαρες γωνίες της σίμης του ναού. Τελευταίο τέταρτο του 6ου αιώνα π.Χ.
Ενημερωτική σύνθεση φωτογραφιών από την έρευνα για τη επιζωγράφηση του αγάλματος της Κόρης Αρ. ευρ. μουσείου Ακρόπολης 674.

Ενημερωτική σύνθεση φωτογραφιών από την έρευνα για τη επιζωγράφηση του αγάλματος της Κόρης Αρ. ευρ. μουσείου Ακρόπολης 674.
Γύψινο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 στο Μουσείο Ακροπόλεως.

Γύψινο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 στο Μουσείο Ακροπόλεως.


Σύμφωνα με τη σφραγίδα στη βάση φιλοτεχνήθηκε από την Ingrid Kjaer το 1901. Τα χρώματα ακολουθούν παλαιότερη υδατογραφία του Louis Emile Gilléron.
Το ίδο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 φωτογραφημένο από πίσω.

Το ίδο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 φωτογραφημένο από πίσω.


Αριστερά ένα εκμαγείο του ίδιου αγάλματος, λιγώτερο έντονα επιζωγραφισμένο.
Εκμαγείο της κόρης αριθ. Ακρ 674 φωτογραφημένο από εμπρός με λεπτομέρειες του ρουχισμού.

Εκμαγείο της κόρης αριθ. Ακρ 674 φωτογραφημένο από εμπρός με λεπτομέρειες του ρουχισμού.
Εκμαγείο της κόρης αριθ. Ακρ 674 φωτογραφημένο από πίσω με λεπτομέρειες του ρουχισμού και της κόμης

Εκμαγείο της κόρης αριθ. Ακρ 674 φωτογραφημένο από πίσω με λεπτομέρειες του ρουχισμού και της κόμης
Ακόμη μία φωτογραφία του έντονα επιχρωσμένου εκμαγείου της Κόρης Ακρ. 674

Ακόμη μία φωτογραφία του έντονα επιχρωσμένου εκμαγείου της Κόρης Ακρ. 674
Γύψινο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 στο Μουσείο Ακροπόλεως λιγότερα έντονα χρωματισμένο

Γύψινο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 στο Μουσείο Ακροπόλεως λιγότερα έντονα χρωματισμένο


Η περιορισμένη χρήση χρώματος, και ο απλουστευμένος διάκοσμος δηλώνουν ότι ο εκμαγέας δεν είχε υπόψη του την χρωματική αναπαράσταση του Louis Emile Gilléron. Το αντίγραφο χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν συμπληρώθηκε η απόληξη του ιματίου που κρέμεται ελεύθερο κάτω από το δεξιό αγκώνα.
Γύψινο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 στο Μουσείο Ακροπόλεως με περιορισμένη χρήση χρώματος.

Γύψινο επιζωγραφισμένο εκμαγείο της κόρης αριθ. 674 στο Μουσείο Ακροπόλεως με περιορισμένη χρήση χρώματος.


Ο ρουχισμός είναι εντυπωσιακά λιγότερο διακοσμημένος σε σύγκριση με το προηγούμενο εκμαγείο, που διακρίνεται δεξιά.
Πολύχρωμοι Θεοί: Κατατοπιστική φωτογραφία για την έρευνα του επιχρωματισμού της “Πεπλοφόρου” (αρ. ευρ. 679)

Πολύχρωμοι Θεοί: Κατατοπιστική φωτογραφία για την έρευνα του επιχρωματισμού της “Πεπλοφόρου” (αρ. ευρ. 679)


Μια από τις πιο όμορφες Κόρες είναι η «Πεπλοφόρος» (530-520 π.Χ). Ίχνη κόκκινου, μπλε, πράσινου και κίτρινου χρώματος έχουν διατηρηθεί στα μαλλιά, στα μάτια, στη ζώνη, στην παρυφή του ενδύματος και στο διάκοσμο του υφάσματος. Με υπεριώδη και ισχυρό πλάγιο φωτισμό αποκαλύφθηκαν σημαντικές λεπτομέρειες και στοιχεία που δηλώνουν ότι το ένδυμα που φορά ίσως δεν είναι πέπλος. Κάτω από ένα κοντό επίβλημα γύρω από τους ώμους φορά μακρύ ζωσμένο φόρεμα. Το φόρεμα αυτό στο σημείο που ζώνεται ανοίγει και αφήνει να φανεί άλλο ένδυμα κάτω από αυτό. Αυτό το ένδυμα είναι πλούσια διακοσμημένο με επάλληλες ταινίες που έχουν ζωγραφισμένες μορφές, των οποίων τα περιγράμματα είχαν χαραχθεί πριν από την επιζωγράφηση.

Αυτή η περιβολή δηλώνει μια θεά και όχι μια κόρη, πιθανότατα την Άρτεμη ή την Αθηνά, καθώς κι οι δύο αυτές θεές λατρεύονταν στην Ακρόπολη. Η δεύτερη αναπαράσταση απεικονίζει την Άρτεμη με τόξο και διάδημα.
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη


Ερμηνεία: Vinzenz Brinkmann
Αποκατάσταση των ρωγμών: Alfons Neubauer, Cristiph Bergmann
Επιχρύσωση: Sylvia Kellner
Χρωματική απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Φυσικά ψήγματα που εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Μπλε: Αζουρίτης
Κόκκινο: Φυσικό κιννάβαρι
Πράσινο: Μαλαχίτης
Κίτρινο, Καφέ: Ώχρα
Εκμαγείο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης αρ. ευρ. 679
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά


Ερμηνεία: Vinzenz Brinkmann
Αποκατάσταση των ρωγμών: Alfons Neubauer, Cristiph Bergmann
Επιχρύσωση: Sylvia Kellner
Χρωματική απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Φυσικά ψήγματα που εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Μπλε: Αζουρίτης
Κόκκινο: Φυσικό κιννάβαρι
Πράσινο: Μαλαχίτης
Κίτρινο, Καφέ: Ώχρα
Εκμαγείο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης αρ. ευρ. 679
Πολύχρωμοι Θεοί: Μία ακόμα φωτογραφία του Εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη

Πολύχρωμοι Θεοί: Μία ακόμα φωτογραφία του Εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη
Πολύχρωμοι Θεοί: Μία ακόμα φωτογραφία του Εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά

Πολύχρωμοι Θεοί: Μία ακόμα φωτογραφία του Εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά
Φωτογραφία του μπούστου του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στην Άρτεμη

Φωτογραφία του μπούστου του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στην Άρτεμη
Φωτογραφία του μπούστου του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στη θεά Αθηνά

Φωτογραφία του μπούστου του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στη θεά Αθηνά


Το εκμαγείο σε απόδοση στη θεά Άρτεμη φαίνεται στο βάθος
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη


Λεπτομέρεια της χρωματικής απόδοσης της ενδυμασίας
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά


Λεπτομέρεια της διακόσμησης του φορέματος
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Άρτεμη


Επιχρωματισμός των ενδυμάτων (Εμπρός)
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά


Επιχρωματισμός ενδυμάτων εμπρός
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά


Επιχρωματισμός των ενδυμάτων (Εμπρός)
Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά

Πολύχρωμοι Θεοί: Εκμαγείο της “Πεπλοφόρου” σε απόδοση του αγάλματος στη θεά Αθηνά


Λεπτομέρεια της ενδυμασίας εμπρός
Φωτογραφία της πλάτης και της κόμης του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στην Άρτεμη

Φωτογραφία της πλάτης και της κόμης του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στην Άρτεμη
Φωτογραφία της πλάτης και της κόμης του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στη θεά Αθηνά

Φωτογραφία της πλάτης και της κόμης του εκμαγείου της “Πεπλοφόρου” της Ακρόπολης σε απόδοση στη θεά Αθηνά
Akr 599. Κορμός θωρακοφόρου. Βρέθηκε στην Ακρόπολη της Αθήνας. (Ενημερωτική φωτογραφική σύνθεση για την έρευνα των χρωμάτων του πρωτοτύπου)

Akr 599. Κορμός θωρακοφόρου. Βρέθηκε στην Ακρόπολη της Αθήνας. (Ενημερωτική φωτογραφική σύνθεση για την έρευνα των χρωμάτων του πρωτοτύπου)


Ο κορμός προέρχεται από άγαλμα τοξότη ή ηνίοχου που στήθηκε γύρω στο 470/60 π.Χ. στην Ακρόπολη της Αθήνας. Οι μύες έχουν αποδοθεί έντονα φυσιοκρατικά, στοιχείο χαρακτηριστικό του πρώιμου κλασικού «αυστηρού ρυθμού». Συγγενή παραδείγματα αποτελούν τα γλυπτά του ναού του Δία στην Ολυμπία.

Κατά την αρχαιότητα ο μεταλλικός θώρακας διαμορφωνόταν πάνω στους μυς του σώματος.Έτσι, ο γλύπτης λάξευσε μόνον την κατώτερη ακμή της απόληξης του θώρακα. Το υπόλοιπο του σώματος, εάν δεν παρέμβαινε ο γλύπτης-ζωγράφος, θα παρέμενε γυμνό. Τόσο η πανοπλία όσο και ο χιτωνίσκος κάτω από αυτήν ήταν επιζωγραφισμένα.

Φωτογράφηση με υπεριώδη και πλάγιο φωτισμό αποκάλυψε κοντό χιτώνα διακοσμημένο με φύλλα, τα περιγράμματα των οποίων είχαν χαραχθεί πριν από την επιζωγράφηση. Πολεμιστές με αντίστοιχα διαφανή ενδύματα απεικονίζονται στην αγγειογραφία της εποχής. Συχνά ο χιτωνίσκος αφήνει ακάλυπτα τα γεννητικά όργανα. Δεν έχουν σωθεί καθόλου ίχνη χρώματος. Στη διάθεση μας έχουμε μόνο το ανάγλυφο που δημιούργησε η διάβρωση των επιθέτων χρωμάτων και αποτυπώσεις της υπεριώδους φωτογράφησης. Γνωρίζουμε, όμως, ότι στην Κλασική Εποχή τα χρώματα ήταν πιο απαλά, καθώς ανακατεύονταν με λευκό. Η κίτρινη ώχρα χρησιμοποιόταν για την απόδοση του ορείχαλκου.

Η δεύτερη αποκατάσταση αναπαριστά μια εναλλακτική πρόταση με πιο περιορισμένη χρωματική κλίμακα και επιχρυσωμένο θώρακα.
Akr 599. Κορμός θωρακοφόρου. Βρέθηκε στην Ακρόπολη της Αθήνας. Μάρμαρο λευκό. Γύρω στο 470 π.Χ.

Akr 599. Κορμός θωρακοφόρου. Βρέθηκε στην Ακρόπολη της Αθήνας. Μάρμαρο λευκό. Γύρω στο 470 π.Χ.


Παριστάνει πιθανότατα τοξότη που φοράει θώρακα. Κάτω από αυτόν φοράει εφαρμοστό χιτωνίσκο στον οποίο σώζονται ίχνη γραπτών φυτικών κοσμημάτων.
Επιζωγραφισμένο εκμαγείο του κορμού θωρακοφόρου. (Akr 599). Η πρώτη χρωματική πρόταση.

Επιζωγραφισμένο εκμαγείο του κορμού θωρακοφόρου. (Akr 599). Η πρώτη χρωματική πρόταση.


Τεκμηρίωση και ερμηνεία: Vinzenz Brinkmann
Κατασκευή γύψινου εκμαγείου: Εργαστήριο Μουσείου Ακρόπολης
Επιχρύσωση: Sylvia Kellner
Χρωματική απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Φυσικά ψήγματα πον εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε
Κόκκινο: Κιννάβαρι
Πράσινο: Μαλαχίτης
Κίτρινο: Ώχρα
Χρώμα δέρματος: Ριζάρι, ώχρα, κιμωλία
Εκμαγεία: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης, αρ. ευρ. 599
Επιζωγραφισμένο εκμαγείο του κορμού θωρακοφόρου. (Akr 599). Η δεύτερη χρωματική πρόταση

Επιζωγραφισμένο εκμαγείο του κορμού θωρακοφόρου. (Akr 599). Η δεύτερη χρωματική πρόταση


Τεκμηρίωση και ερμηνεία: Vinzenz Brinkmann
Κατασκευή γύψινου εκμαγείου: Εργαστήριο Μουσείου Ακρόπολης
Επιχρύσωση: Sylvia Kellner
Χρωματική απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Φυσικά ψήγματα πον εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Μπλε: Αιγυπτιακό μπλε
Κόκκινο: Κιννάβαρι
Πράσινο: Μαλαχίτης
Κίτρινο: Ώχρα
Χρώμα δέρματος: Ριζάρι, ώχρα, κιμωλία
Εκμαγεία: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek, Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης, αρ. ευρ. 599
Το πορτρέτο του Καλιγούλα (Ενημερωτική σύνθεση φωτογραφιών από την έρευνα για τη επιζωγράφηση)

Το πορτρέτο του Καλιγούλα (Ενημερωτική σύνθεση φωτογραφιών από την έρευνα για τη επιζωγράφηση)


Το πρωτότυπο πορτρέτο του αυτοκράτορα Γάιου Ιουλίου Αυγούστου Γερμανικού, του επωνομαζόμενου Καλιγούλα (37-41 μ.Χ.), σώζει ίχνη χρώματος, τα οποία υποβλήθηκαν σε χημική ανάλυση. Ένα μείγμα μωβ από ερυθρόδανο (ριζάρι) και λευκό ανιχνεύθηκε ανάμεσα στα χείλη και στα βλέφαρα, ενώ ώχρα με κιμωλία στην επιδερμίδα, κυρίως στον λαιμό κάτω από το δεξί αυτί. Ως συνδετικό υλικό των χρωμάτων είχε χρησιμοποιηθεί αυγό. Τα μαλλιά στους κροτάφους, οι βλεφαρίδες και κάποιοι μεμονωμένοι βόστρυχοι είχαν αποδοθεί με μαύρο χρώμα, που έχει παραχθεί από καμένα οστά. Το έντονο μαύρο χρώμα χρησιμοποιήθηκε μόνο για το προσχέδιο, το οποίο διακρίνεται κάτω από το χρώμα του δέρματος. Για την προετοιμασία της επιφάνειας των μαλλιών χρησιμοποιήθηκε χρυσή ώχρα, η οποία δίνει βάθος, ενώ παράλληλα εξασφαλίζει τη φυσική οπτική μετάβαση από τα μαλλιά στο δέρμα.

Η εφαρμογή χρώματος σε πολλαπλές στρώσεις είχε ως αποτέλεσμα την ολοκληρωμένη απόδοση με φωτοσκιάσεις.
Επιχρωματισμένο εκμαγείο του Πορτρέτου του Καλιγούλα

Επιχρωματισμένο εκμαγείο του Πορτρέτου του Καλιγούλα


Χρωματικές αναλύσεις: Heike Stege, Irene Fiedler, Ursula Baumer, Doerner Institut, Μόναχο
Δημιουργία ψηφιακού αντιγράφου: Conservation Center των Μουσείων του Liverpool
Ζωγραφική απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Φυσικά ψήγματα που εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Λευκό: Λευκό μολύβδου
Καφέ: Ώχρα
Χρώμα δέρματος: Ριζάρι, ώχρα, κιμωλία
Μαύρο: Καμμένα οστά
Εκμαγείο: Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Ny Carlsberg Glyptotek, Κοπεγχάγη
Επιχρωματισμένο εκμαγείο του Πορτρέτου του Καλιγούλα

Επιχρωματισμένο εκμαγείο του Πορτρέτου του Καλιγούλα
Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.

Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.


Πληροφοριακή πινακίδα με κολάζ φωτογραφιών σχετικά με την έρευνα
Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.

Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.
Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.

Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.
Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.

Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.


Η κεφαλή (περ. 20 μ.Χ.) είχε αρχικά, όπως αποδεικνύεται από έργα χαρακτικής και περιγραφές, ένθετα χρωματιστά μάτια από ημιπολύτιμους λίθους και ασήμι. Η ταινία, τα χείλη και τα φρύδια σώζουν ακόμη ίχνη επιχρύσωσης. Παρόμοιες μορφές που περιλαμβάνουν «χρώμα» στη σύνθεση τους με την προσθήκη χρωματιστών πολύτιμων μετάλλων δεν ήταν ασυνήθιστες στην αρχαιότητα. Οι Έλληνες αντιμετώπιζαν τη φυσική φθορά του χρόνου στην επιφάνεια του χαλκού (πατίνα), με τις επαλείψεις με άσφαλτο (πρώτη ύλη με ελαιώδη υφή που εισαγόταν από τη Νεκρά Θάλασσα) και την τακτική φροντίδα.

Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια τα περισσότερα ελληνικά χάλκινα αγάλματα είχαν πιθανώς σκουρόχρωμη πατίνα. Είναι γνωστό ότι μια από τις μεθόδους εφαρμογή ς τεχνητής πατίνας στο χαλκό κατά την αρχαιότητα περιελάμβανε τη χρήση θείου.
Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.

Χάλκινη κεφαλή νικητή. Απόπειρα ανακατασκευής και αποκατάστασης.


Στην αναπαράσταση αυτή, μόνο η κατασκευή των ματιών και η επιχρύσωση μπορούν να θεωρηθούν βέβαια με βάση τα σωζόμενα στο πρωτότυπο έργο στοιχεία. Η απόχρωση του δέρματος και των μαλλιών είναι υποθετικές προτάσεις.

Πιθανότατα πάνω από το 70% του συνόλου των αρχαίων αγαλμάτων ήταν κατασκευασμένα από μέταλλο. Η χρήση πολυχρωμίας σε αυτά αφορά συγκεκριμένα στοιχεία τους, όπως σε αυτό το παράδειγμα.

Εξέταση: Hagen Schaaf, Raimund Wünsche
Ανακατασκευή: Olaf Herzog
Αντίγραφο, Πρωτότυπο: Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek
Πολύχρωμοι Θεοί: Σύμπλεγμα Θησέως και Αντιόπης, Δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνος Δαφνηφόρου στην Ερέτρια

Πολύχρωμοι Θεοί: Σύμπλεγμα Θησέως και Αντιόπης, Δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνος Δαφνηφόρου στην Ερέτρια


Τα μαρμάρινα γλυπτά των Αμαζόνων από το δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνος Δαφνηφόρου στην Ερέτρια, που πολεμούν, πεθαίνουν ή απάγονται, είχαν αρχικά χρωματιστεί με έντονα φυσικά χρώματα. Αν και στο άγαλμα της γονατισμένης τοξεύουσας Αμαζόνας, που μεταφέρθηκε ήδη κατά την αρχαιότητα στη Ρώμη και σήμερα βρίσκεται στα Μουσεία του Καπιτωλίου, δεν σώζονται κατάλοιπα χρωμάτων, στα θραύσματα που απέμειναν στην Ελλάδα διακρίνονται με τη βοήθεια διαγώνιου και υπεριώδους φωτισμού πολύ ευκρινή ίχνη της άλλοτε γραπτής διακόσμησης.

Ο εφαρμοστός θώρακας της βασίλισσας των Αμαζόνων Αντιόπης, που απαγάγει ο Θησέας, είχε διακοσμηθεί με έναν διαγώνια κλιμακωτό αγκυλωτό μαίανδρο, όπως φανερώνουν τα ίχνη διάβρωσης στην επιφάνεια του μαρμάρου, σε όλο το μήκος του υφάσματος. Στα ενδιάμεσα τετράπλευρα κενά απεικονίστηκαν δεκαεξάκτινα αστέρια.

Επειδή έως τώρα δεν εντοπίστηκαν κατάλοιπα χρωστικών ουσιών, η επιλογή των χρωμάτων για την αναπαράσταση δεν είναι εντελώς επιβεβαιωμένη. Το ανάγλυφο της διάβρωσης του μαρμάρου φανερώνει τη θέση και το μέγεθος των επιμέρους κοσμημάτων.
Πολύχρωμοι Θεοί: Σύμπλεγμα Θησέως και Αντιόπης, Δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνος Δαφνηφόρου στην Ερέτρια

Πολύχρωμοι Θεοί: Σύμπλεγμα Θησέως και Αντιόπης, Δυτικό αέτωμα του ναού του Απόλλωνος Δαφνηφόρου στην Ερέτρια


Η αναπαράσταση που παρουσιάζεται σε αυτήν και την προηγούμενη φωτογραφία αποδίδει τμήμα μόνον του χρωματισμού του αετώματος. Ζωγραφισμένα ήταν και τα άλλα ενδύματα των μορφών. Τα πόδια της Αντιόπης δεν θα ήταν ασφαλώς γυμνά και πιθανότατα φορούσε ένα είδος εφαρμοστού παντελονιού.

Εξέταση του πρωτότυπου, ανάλυση και σχεδιασμός: Vinzenz Brinkmann
Ζωγραφική απόδοση: Ulrike Koch-Brinkmann
Εκμαγείο: H. Scharpf
Φυσικά ψήγματα που εφαρμόστηκαν με την τεχνική της τέμπερας:
Μπλε: Αζουρίτης
Κόκκινο: Κιννάβαρι
Κίτρινο: Ώχρα
Εκμαγείο: Stiftung Archäologie
Πρωτότυπο: Ερέτρια, Αρχαιολογικό Μουσείο
Δ 747. Γωνιακό θραύσμα πλάκας φατνώματος από τη διακόσμηση της οροφής ναού. Μάρμαρο λευκό. Βρέθηκε στο ναό της Αθηνάς στο Σούνιο. Γύρω στα 450 π.Χ.

Δ 747. Γωνιακό θραύσμα πλάκας φατνώματος από τη διακόσμηση της οροφής ναού. Μάρμαρο λευκό. Βρέθηκε στο ναό της Αθηνάς στο Σούνιο. Γύρω στα 450 π.Χ.


Σώζει μέρος του γραπτού διακόσμου. Σε κεντρικό τετράγωνο, το οποίο εγγράφεται σε μεγαλύτερο, διακρίνονται μόνο οι δύο από τις οκτώ ακτίνες αστεριού ή ήλιου. Τα ισοσκελή τριγωνικά τμήματα που σχηματίζονται μεταξύ των δύο τετραγώνων φέρουν φυτική διακόσμηση. Στην εξωτερική διακοσμητική ταινία διακρίνονται αβαθείς οπές, ίχνη χρήσης διαβήτη.
Πρόταση χρωματικής αποκατάστασης της φατνωματικής πλάκας αρ. Δ747

Πρόταση χρωματικής αποκατάστασης της φατνωματικής πλάκας αρ. Δ747

Επιλέξτε σελίδα του Άλμπουμ: