Το Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα
Εισαγωγή
Το Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης θεωρούνταν από τα σπουδαιότερα του κόσμου και οπωσδήποτε το πιο σημαντικό μουσείο με αναφορά στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό. Κτίστηκε πάνω στον βράχο της Ακρόπολης το 1874, σε τρόπο που να μην προσβάλλει αισθητικά τα μνημεία, ούτε να είναι ορατό από οπουδήποτε στην πόλη της Αθήνας.
Οι ανασκαφές που ακολούθησαν, στο τέλος του 19ου αιώνα, αποκάλυψαν τεράστιο πλούτο ευρημάτων που ήταν αδύνατο να εκτεθούν στον περιορισμένο χώρο του μουσείου. Έτσι, οι επιγραφές, τα μπρούτζινα, τα πήλινα και μια ποικιλία από άλλα ευρήματα βρίσκονται τώρα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μεταφέρθηκαν αρχικά για συντήρηση. Η κατάσταση επιβαρύνθηκε με την αποκαθήλωση των μαρμάρινων τεμαχίων από τις Ζωφόρους του Παρθενώνα (δηλαδή ό,τι απέμεινε από τη ληστρική επιδρομή του Έλγιν) και τη μεταφορά τους στο Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης, μαζί με τις Καρυάτιδες (τις μαρμάρινες κόρες που υποβάσταζαν το νότιο εξώστη του Ερέχθειου). που απομακρύνθηκαν από τη θέση τους για να προφυλαχτούν σε ειδική αεροστεγή προθήκη με ατμόσφαιρα αζώτου, γιατί η ατμοσφαιρική ρύπανση είχε προσβάλει την μαρμάρινη επιφάνεια και είχε καταστρέψει τις λεπτομέρειες των προσώπων τους.
Η συλλογή του Μουσείου περιλάμβανε:
Γλυπτά αναθήματα της Αρχαϊκής Περιόδου
Αετώματα Ναών που χρονολογούνται από την Αρχαϊκή Περίοδο
Αρχαϊκούς Ιππείς
Γλυπτά του αυστηρού ρυθμού.
Αετώματα - μετόπες Παρθενώνα.
Τη Ζωφόρο του Παρθενώνα.
Τη Ζωφόρο του Ερεχθείου.
Θωράκια Ναού Αθηνάς Νίκης.
Τη Ζωφόρο του Ναού Αθηνάς Νίκης
Τις Καρυάτιδες.
Πήλινα ειδώλια και αγγεία Ιερού Νύμφης.
Όλοι μας, παρά το δημόσιο διάλογο και τις έντονες αμφισβητήσεις, περιμέναμε με ανυπομονησία την ολοκλήρωση του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, ώστε όλος ο πλούτος των ευρημάτων της Ακρόπολης και του Παρθενώνα να στεγαστεί και να εκτεθεί σωστά και με την μεγαλοπρέπεια που τους πρέπει, στις καλύτερες δυνατές συνθήκες (φωτισμού, τοποθεσίας, χώρου, φίλτρων αέρα και θεματικής συνέπειας), και έτσι να στερήσουμε από τους επίγονους του λόρδου Έλγιν από όλες τις αμφιλεγόμενες δικαιολογίες που προβάλλουν για να μπορούν να συνεχίσουν να κρατούν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα χωρισμένα από τα όμοιά τους και τον Παρθενώνα σε κατάσταση ακρωτηριασμού.
Επιτέλους, μετά την ολοκλήρωση του Νέου Μουσείου, μπορέσαμε να μεταφέρουμε τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς του Παλαιού Μουσείου στο Νέο. Τρεις τεράστιοι γερανοί μετέφεραν, από τον Οκτώβριο του 2007 μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού του 2008, τα εκθέματα, κατάλληλα συσκευασμένα σε 4.500 μεγάλα κιβώτια. Ήταν η πρώτη φορά που αυτοί οι θησαυροί εγκατέλειπαν τον Ιερό βράχο. Ακόμα, όμως, δεν ήταν δυνατή η επίσκεψη στο Μουσείο, αφού πολλά έπρεπε να γίνουν για την σωστή έκθεση των καλλιτεχνημάτων, και αυτών που υπήρχαν στο Παλαιό Μουσείο και των άλλων που μεταφέρθηκαν από τους χώρους όπου φυλάσσονταν, αφού το Παλαιό Μουσείο είχε από πολύ καιρό κορεστεί.
Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης είναι επισκέψιμο από τον Ιούνιο του 2009. Όμως, το άλμπουμ για το Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης έχει ακόμα τη χρησιμότητά του για την ενημέρωση των επισκεπτών μας. Η απόφαση των υπεύθυνων για απαγόρευση της φωτογράφησης στο νέο μουσείο κάνει την παουσίασή του προβληματική. Δεν αμφιβάλλουμε πως θα είχαν σοβαρούς λόγους για να απαγορεύσουν την φωτογράφηση, ας μας επιτρέψουν όμως να τους επισημάνουμε πως οι καιροί έχουν αλλάξει, πως στον αιώνα της Πληροφορίας ό,τι δεν προβάλλεται διαδικτυακά δεν επιτυγχάνει την προβολή που του αξίζει. Φοβόμαστε πως, παρά τη θετική προβολή από τα Μέσα, στο διαδίκτυο επικρατεί η αρνητική προβολή του νέου μουσείου από τα προβλήματα και τον αντίλογο πριν και κατά την ανέγερσή του, παρά η θετική του προβολή από την αναμφισβήτητη αξία του. Ευτυχώς που η αμφιλεγόμενη απόφαση λήφθηκε δέκα περίπου μέρες μετά τα εγκαίνια, και στο μεταξύ είχαμε προλάβει να φωτογραφήσουμε αρκετά από τα εκθέματα. Εργαζόμαστε πάνω στις φωτογραφίες και σύντομα θα τις παρουσιάσουμε στο διαδίκτυο. Θα κάνουμε το παν ώστε το σημαντικότερο μουσείο για την Ιστορία της Τέχνης σε όλο τον κόσμο να γίνει γνωστό στους φίλους και επισκέπτες της πατρίδας μας, ώστε να μην υπάρχει ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ επισκέπτης της Αθήνας που να παραλείψει να επισκεφθεί το Μουσείο μας. Θεωρούμε απαράδεκτο άλλα μουσεία, στην Ευρώπη και αλλού, με εκθέματα αξίας υποδεέστερης και εισιτήριο εισόδου υψηλότερο από αυτά του Μουσείου της Ακρόπολης, να δέχονται πολλαπλάσιους επισκέπτες! Μέχρι τότε, παρακαλούμε απολαύστε τις αρχαιότητες της Ακρόπολης στο παλιό τους "σπίτι".
(Φωτογραφίες: Μιχάλης Τζιώτης)
Επιλέξτε σελίδα του Άλμπουμ:
Μπορείτε να μεγεθύνετε τις φωτογραφίες κάνοντας κλικ.
Αίθουσα 5 (V): Η ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς ΝίκηςΟ ναός της Αθηνάς Νίκης είναι ιωνικού ρυθμού, τετρακίονος, αμφιπρόστυλος, και οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 427 και 424 π.Χ. με βάση τα σχέδια του αρχιτέκτονα Καλλικράτη. Η ανάγλυφη ζωφόρος που κοσμούσε τις τέσσαρες πλευρές του θριγκού υπολογίζεται πως είχε συνολικό μήκος 25,94 μέτρα.
Αποτελείται από δεκατέσσαρες λίθους ύψους 0,45 και πάχους 0,40μ, από τους οποίους σώθηκαν και τοποθετήθηκαν οι επτά, στη δεύτερη αναστήλωση του μνημείου. Τέσσαρες λίθοι που ήταν εντοιχισμένοι στον τουρκικό προμαχώνα αφαιρέθηκαν από τον Έλγιν, μετατράπηκαν σε πλάκες πάχους 0,12μ (!) και πωλήθηκαν στο Βρεταννικό Μουσείο, ενώ στο μνημείο αντικαταστάθηκαν με τσιμέντινα αντίγραφα.
Η ακριβής διάταξη των λίθων και η αποκατάσταση της σύνθεσης των αναγλύφων παραστάσεων της ζωφόρου δεν είναι απόλυτα σίγουρη. Αμφισβητείται η θέση των λίθων της δυτικής, βόρειας και νότιας πλευράς, καθώς και η ερμηνεία των παραστάσεων στο σύνολό τους.
Τα θέματα είναι η συνάθροιση των θεών του Ολύμπου στην ανατολική πλευρά και σκηνές μάχης στις υπόλοιπες πλευρές. Στις πολεμικές σκηνές η διαφοροποίηση των αντιπάλων δηλώνεται με την ενδυμασία. Οι Πέρσες φορούν χειριδωτούς χιτώνες και αναξυρίδες. Οι Έλληνες οπλίτες είναι γυμνοί ή φορούν κοντούς χιτώνες και χλαμύδες που ανεμίζουν. Κάποτε κρατούν στρογγυλές ασπίδες και πολεμούν σε ομάδες πάνω από τα σώματα πεσμένων ή νεκρών πολεμιστών. Ορισμένοι είναι έφιπποι και σε μια σκηνή απεικονίζονται δύο άλογα χωρίς αναβάτη.
Οι ανάγλυφες παραστάσεις της ζωφόρου εντυπωσιάζουν με τη δυναμική πλαστική και τον ρεαλισμό των σκηνών μάχης. Οι μορφές αποδίδονται σε ποικιλία στάσεων, με τα σώματα συχνά συνεστραμμένα, ώστε να δείχνουν τα νώτα τους στον θεατή, δημιουργώντας την εντύπωση του βάθους. Σε τμήματα της ζωφόρου διακρίνονται χέρια διαφορετικών τεχνιτών που εργάστηκαν πιθανώς με την καθοδήγηση του γλύπτη Αγορακρίτου, μαθητή του Φειδία, η τεχνοτροπία του οποίου αναγνωρίζεται στην ανατολική πλευρά.
Για την ερμηνεία των πολεμικών σκηνών έχουν υποστηριχτεί διαφορετικές απόψεις, ότι παριστάνουν μάχες ανάμεσα στους Αθηναίους και στους εχθρούς τους, ή μυθικές σκηνές, όπως ο Τρωικός Πόλεμος ή πραγματικά γεγονότα, όπως η μάχη του Μαραθώνα στα 490 π.Χ. και η μάχη των Πλαταιών στα 479 π.Χ.
Το 1998 η ζωφόρος καθαιρέθηκε από το μνημείο με σκοπό την προστασία και τη συντήρησή της. Με την έκθεσή της στο Μουσείο Ακροπόλεως υπάρχει η δυνατότητα να μελετηθεί καλύτερα η διάταξη των λίθων, η ανάπτυξη των παραστάσεων και η ερμηνεία των θεμάτων.
Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Η νότια όψη του λίθου της νοτιοδυτικής γωνίας
Αυτή η όψη περιλαμβάνει σύμπλεγμα τεσσάρων μορφών και ενός αλόγου. Στο μέσον, το άλογο είναι ανορθωμένο στα πίσω πόδια του και ο Πέρσης αναβάτης του πέφτει στο έδαφος. Εναντίον του ιππέα στρέφονται δύο οπλίτες, ο ένας από δεξιά και ο άλλος από αριστερά. |
|
Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Η δυτική όψη του λίθου της νοτιοδυτικής γωνίας
Η Δυτική όψη παριστάνει δύο πολεμιστές που προσπαθούν να απωθήσουν ο ένας τον άλλον, συγκρούοντας τις ασπίδες τους. Αριστερά βρίσκεται ένας οπλίτης που κατευθύνεται προς τα δεξιά, ενώ ο αντίπαλός του, που φορεί χιτώνα και κωνικό κράνος, κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση δείχνοντας τα νώτα του στο θεατή. |
|
Ο τέταρτος λίθος της Νότιας ζωφόρου
Ο τέταρτος λίθος της Νότιας ζωφόρου σώζεται σε δύο τμήματα που συνδέονται με ένα μικρότερο κομμάτι που συγκολλήθηκε στο κάτω μέρος.
Στo αριστερό τμήμα αποδίδεται συμπλοκή τριών μορφών: ένας οπλίτης γονατισμένος που προσπαθεί να αποφύγει την ορμητική επίθεση του Πέρση αντιπάλου του, άλλος οπλίτης σε μετωπική στάση και ένας Πέρσης γονατισμένος στο έδαφος. |
|
Ο τέταρτος λίθος της Νότιας ζωφόρου
Ο τέταρτος λίθος της Νότιας ζωφόρου σώζεται σε δύο τμήματα που συνδέονται με ένα μικρότερο κομμάτι που συγκολλήθηκε στο κάτω μέρος.
Το δεξιό τμήμα περιλαμβάνει σύμπλεγμα μορφών γύρω από ιππέα. Το πληγωμένο άλογο γονατίζει και ο αναβάτης του αναγκάζεται να αφιππεύσει, καθώς του επιτίθεται ένας οπλίτης με ασπίδα. Στο έδαφος κείτεται νεκρός ένας Πέρσης. Πίσω από το άλογο βρίσκονται τρεις Πέρσες: οι δύο κινούνται προς το σημείο της επίθεσης και ο τρίτος, που σώζεται αποσπασματικά, πέφτει προς τα πίσω. |
|
Η Ανατολική Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης (Πανόραμα)
Η ανατολική πλευρά της ζωφόρου αποτελείται από τέσσαρες λίθους, από τους οποίους σώζονται τρεις, ο λίθος της ΝΑ γωνίας και δύο μεσαίοι λίθοι. Το δεξιό άκρο του τρίτου και ο λίθος της ΒΑ γωνίας έχουν χαθεί. Η παράσταση εικονίζει συνάθροιση θεών και περιλαμβάνει 24 μορφές – αρχικά θα ήταν 27 ή 28 – σε σύνθεση που εκτυλίσσεται συμμετρικά με άξονα την κεντρική μορφή της Αθηνάς. Από αριστερά προς τα δεξιά εικονίζονται οι εξής μορφές. Στον λίθο της νοτιοανατολικής γωνίας εικονίζονται η Πειθώ, ο Έρωτας και η Αφροδίτη. Στο δεύτερο λίθο παριστάνονται τρεις γυναίκες που χορεύουν, οι Χάριτες ή οι Ώρες και μια αποσπασματική μορφή, ίσως η Εστία. Ακολουθούν η Λητώ, ο Απόλλωνας και η Άρτεμη, μια ανδρική μορφή που στηρίζεται σε ραβδί , πιθανώς ο Θησέας και η Αμφιτρίτη, εμπρός από τον καθιστό σε βράχο Ποσειδώνα.. Στον τρίτο λίθο εικονίζονται η Αθηνά που κρατεί ασπίδα, και δίπλα της διατηρούνται τα πόδια μιας ανδρικής μορφής, ίσως του Άρη, εμπρός από τον Δία που είναι καθιστός σε δίφρο. Δίπλα του η Ήρα ανασύροντας το ιμάτιο από το πρόσωπό της, ο Ήφαιστος, η Εκάτη, η Δήμητρα και η Κόρη. Τέλος, εικονίζονται τρεις γυναίκες, μία καθιστή ανάμεσα σε δύο άλλες που κινούνται, η οποία έχει ερμηνευτεί ως Μοίρα, Νύμφη, Θέτις, Θέμις ή Πάνδροσος. |
|
Ανατολική Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Η νότια όψη του λίθου της νοτιοανατολικής γωνίας
Στη νότια όψη του λίθου της Νοτιοανατολικής γωνίας αριστερά εικονίζεται σύμπλεγμα δύο οπλιτών, από τους οποίους ο ένας γονατίζει στο έδαφος πληγωμένος ενώ ο σύντροφός του τον βοηθεί. Στο μέσον ένας οπλίτης με κράνος και ασπίδα επιτίθεται με το δόρυ εναντίον έφιππου Πέρση, το άλογο του οποίου έχει αφηνιάσει και είναι ανυψωμένο στα πίσω πόδια του. Στο έδαφος, κάτω από τους δύο αντιπάλους, κείτεται νεκρός ένας Πέρσης. Στα δεξιά, άλλος Πέρσης στρέφεται προς το μέρος του ιππέα, δείχνοντας τα νώτα του στον θεατή. |
|
Ανατολική Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Η νότια όψη του λίθου της νοτιοανατολικής γωνίας (Αριστερό μισό) |
|
Ανατολική Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Η νότια όψη του λίθου της νοτιοανατολικής γωνίας (Δεξί Μισό) |
|
Ανατολική Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Λίθος της νοτιοανατολικής γωνίας (ανατολική όψη)
Η Πειθώ, ο Έρως και η Αφροδίτη |
|
Η ανατολική ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης: Ο πρώτος από τους δύο κεντρικούς λίθους |
|
Η ανατολική ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης (Το βορειότερο σωζόμενο τμήμα)
Το βορειότερο τμήμα της Ανατολικής Ζωφόρου αρχίζει από τον Δία που είναι καθιστός σε δίφρο. Δίπλα του η Ήρα ανασύροντας το ιμάτιο από το πρόσωπό της, ο Ήφαιστος, η Εκάτη, η Δήμητρα και η Κόρη. Τέλος, εικονίζονται τρεις γυναίκες, μία καθιστή ανάμεσα σε δύο άλλες που κινούνται, η οποία έχει ερμηνευτεί ως Μοίρα, Νύμφη, Θέτις, Θέμις ή Πάνδροσος. Η ζωφόρος συνεχιζόταν με ένα ακόμη λίθο, που έχει χαθεί. |
|
Η Βόρεια Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης
Από τη Βόρεια Ζωφόρο διατηρούνται ένας από τους μεσαίους λίθους, σχεδόν ακέραιος και αποσπασματικά ο λίθος της βορειοδυτικής γωνίας. Απεικονίζονται και στους δύο λίθους σκηνές μάχης ανάμεσα σε γυμνούς οπλίτες και πολεμιστές που φορούν χιτώνα.
Στο λίθο της βόρειας πλευράς παριστάνονται οπλίτες, από τους οποίους δύο είναι πεσμένοι στο έδαφος και άλλοι δύο κινούνται ορμητικά εναντίον του αντιπάλου τους. Από την τοποθέτηση της μορφής αυτής στο κέντρο της σύνθεσης και την αμφίεση με χιτώνα, χλαμύδα και κράνος, φαίνεται ότι ο εχθρός είναι σημαντικό πρόσωπο. Ο πολεμιστής προσπαθεί να διαφύγει, όμως συλλαμβάνεται από τον ένα οπλίτη που τον πιάνει από τον ώμο και έναν άλλον από δεξιά που τον αρπάζει από το γένι, ενώ ταυτόχρονα χάνει και το κράνος του. Δεξιότερα, τα άλογα του άρματός του τρέπονται σε φυγή, ενώ στο έδαφος κείτεται νεκρός ένας συμπολεμιστής του. Η παράσταση ερμηνεύεται ως σκηνή από τον Τρωικό πόλεμο (Αχιλλεύς και Μέμνων), ως μάχη Αθηναίων και Βοιωτών ή ως νίκη των Αθηναίων κατά του ιππικού του Μασίστιου, υπαρχηγού του Μαρδόνιου στη μάχη των Πλαταιών. |
|
Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης |
|
Ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης |
|
Επιλέξτε σελίδα του Άλμπουμ:
|
|
